Οι νεότερες εξελίξεις στη θεραπεία του καρκίνου έχουν επιμηκύνει σημαντικά το προσδόκιμο ζωής των ογκολογικών ασθενών. Δυστυχώς, οι ογκολογικές θεραπείες (τόσο η χημειοθεραπεία, όσο και η ακτινοθεραπεία), ενώ αυξάνουν την επιβίωση και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών με καρκίνο, μπορούν δυνητικά να προκαλέσουν σημαντικές παρενέργειες στο καρδιοαγγειακό σύστημα. Έτσι, τα καρδιαγγειακά επεισόδια αποτελούν σήμερα την κύρια αιτία θανάτου των ασθενών που επιβιώνουν από καρκίνο. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως οι γυναίκες που επιβιώνουν σήμερα από καρκίνο του μαστού, κινδυνεύουν περισσότερο από καρδιαγγειακά νοσήματα παρά από υποτροπή της νεοπλασίας.
Καρδιο-ογκολογία
(καρδιολογική παρακολούθηση ογκολογικού ασθενούς)
— ΚΑΡΔΙΟ-ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ
Τι είναι;
Η πιο σημαντική παρενέργεια των ογκολογικών θεραπειών είναι η καρδιοτοξικότητα, δηλαδή η μυοκαρδιακή δυσλειτουργία και η πρόκληση καρδιακής ανεπάρκειας λόγω άμεσης βλαπτικής επίδρασης του αντικαρκινικού φαρμάκου στην καρδιά. Επιπλέον, οι ογκολογικές θεραπείας (τόσο η χημειοθεραπεία, όσο και η ακτινοθεραπεία) μπορούν να προκαλέσουν πλήθος άλλων καρδιοαγγειακών επιπλοκών (π.χ. στεφανιαία νόσο, αρρυθμίες, βαλβιδοπάθειες, νοσήματα του περικαρδίου, θρομβοεμβολικά επεισόδια και άλλα). Πρέπει μάλιστα να τονισθεί πως οι επιπλοκές αυτές μπορούν να εμφανισθούν τόσο κατά τη διάρκεια της ογκολογικής θεραπείας, όσο και μετά από αρκετούς μήνες ή και χρόνια. Γίνεται συνεπώς κατανοητό ότι ογκολογικοί ασθενείς που πρόκειται ή έχουν ήδη υποβληθεί σε χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία θα πρέπει να παρακολουθούνται συστηματικά από εξιδεικευμένο καρδιολόγο.
— ΚΑΡΔΙΟ-ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ
Τι είναι;
Οι νεότερες εξελίξεις στη θεραπεία του καρκίνου έχουν επιμηκύνει σημαντικά το προσδόκιμο ζωής των ογκολογικών ασθενών. Δυστυχώς, οι ογκολογικές θεραπείες (τόσο η χημειοθεραπεία, όσο και η ακτινοθεραπεία), ενώ αυξάνουν την επιβίωση και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών με καρκίνο, μπορούν δυνητικά να προκαλέσουν σημαντικές παρενέργειες στο καρδιοαγγειακό σύστημα. Έτσι, τα καρδιαγγειακά επεισόδια αποτελούν σήμερα την κύρια αιτία θανάτου των ασθενών που επιβιώνουν από καρκίνο. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως οι γυναίκες που επιβιώνουν σήμερα από καρκίνο του μαστού, κινδυνεύουν περισσότερο από καρδιαγγειακά νοσήματα παρά από υποτροπή της νεοπλασίας.
Η πιο σημαντική παρενέργεια των ογκολογικών θεραπειών είναι η καρδιοτοξικότητα, δηλαδή η μυοκαρδιακή δυσλειτουργία και η πρόκληση καρδιακής ανεπάρκειας λόγω άμεσης βλαπτικής επίδρασης του αντικαρκινικού φαρμάκου στην καρδιά. Επιπλέον, οι ογκολογικές θεραπείας (τόσο η χημειοθεραπεία, όσο και η ακτινοθεραπεία) μπορούν να προκαλέσουν πλήθος άλλων καρδιοαγγειακών επιπλοκών (π.χ. στεφανιαία νόσο, αρρυθμίες, βαλβιδοπάθειες, νοσήματα του περικαρδίου, θρομβοεμβολικά επεισόδια και άλλα). Πρέπει μάλιστα να τονισθεί πως οι επιπλοκές αυτές μπορούν να εμφανισθούν τόσο κατά τη διάρκεια της ογκολογικής θεραπείας, όσο και μετά από αρκετούς μήνες ή και χρόνια. Γίνεται συνεπώς κατανοητό ότι ογκολογικοί ασθενείς που πρόκειται ή έχουν ήδη υποβληθεί σε χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία θα πρέπει να παρακολουθούνται συστηματικά από εξιδεικευμένο καρδιολόγο.
— ΚΑΡΔΙΟ-ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ
Τι είναι;
Οι νεότερες εξελίξεις στη θεραπεία του καρκίνου έχουν επιμηκύνει σημαντικά το προσδόκιμο ζωής των ογκολογικών ασθενών. Δυστυχώς, οι ογκολογικές θεραπείες (τόσο η χημειοθεραπεία, όσο και η ακτινοθεραπεία), ενώ αυξάνουν την επιβίωση και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών με καρκίνο, μπορούν δυνητικά να προκαλέσουν σημαντικές παρενέργειες στο καρδιοαγγειακό σύστημα.
Έτσι, τα καρδιαγγειακά επεισόδια αποτελούν σήμερα την κύρια αιτία θανάτου των ασθενών που επιβιώνουν από καρκίνο. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως οι γυναίκες που επιβιώνουν σήμερα από καρκίνο του μαστού, κινδυνεύουν περισσότερο από καρδιαγγειακά νοσήματα παρά από υποτροπή της νεοπλασίας.
Η πιο σημαντική παρενέργεια των ογκολογικών θεραπειών είναι η καρδιοτοξικότητα, δηλαδή η μυοκαρδιακή δυσλειτουργία και η πρόκληση καρδιακής ανεπάρκειας λόγω άμεσης βλαπτικής επίδρασης του αντικαρκινικού φαρμάκου στην καρδιά. Επιπλέον, οι ογκολογικές θεραπείας (τόσο η χημειοθεραπεία, όσο και η ακτινοθεραπεία) μπορούν να προκαλέσουν πλήθος άλλων καρδιοαγγειακών επιπλοκών (π.χ. στεφανιαία νόσο, αρρυθμίες, βαλβιδοπάθειες, νοσήματα του περικαρδίου, θρομβοεμβολικά επεισόδια και άλλα). Πρέπει μάλιστα να τονισθεί πως οι επιπλοκές αυτές μπορούν να εμφανισθούν τόσο κατά τη διάρκεια της ογκολογικής θεραπείας, όσο και μετά από αρκετούς μήνες ή και χρόνια. Γίνεται συνεπώς κατανοητό ότι ογκολογικοί ασθενείς που πρόκειται ή έχουν ήδη υποβληθεί σε χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία θα πρέπει να παρακολουθούνται συστηματικά από εξιδεικευμένο καρδιολόγο.
— ΚΑΡΔΙΟ-ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ
Πώς γίνεται;
Η καρδιολογική παρακολούθηση ενός ογκολογικού ασθενούς περιλαμβάνει:
α) πριν από την αντινεοπλασματική θεραπεία: την αναγνώριση και βελτιστοποίηση όλων των παραγόντων κινδύνου που μπορούν να οδηγήσουν σε καρδιαγγειακές επιπλοκές
β) κατά τη διάρκεια της αντινεοπλασματικής θεραπείας: την έγκαιρη διάγνωση και κατάλληλη αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών επιπλοκών
γ) μετά την ολοκλήρωση της αντινεοπλασματικής θεραπεία: την πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση απώτερων καρδιαγγειακών επιπλοκών.
— ΚΑΡΔΙΟ-ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ
Πώς γίνεται;
Η καρδιολογική παρακολούθηση ενός ογκολογικού ασθενούς περιλαμβάνει:
α) πριν από την αντινεοπλασματική θεραπεία: την αναγνώριση και βελτιστοποίηση όλων των παραγόντων κινδύνου που μπορούν να οδηγήσουν σε καρδιαγγειακές επιπλοκές
β) κατά τη διάρκεια της αντινεοπλασματικής θεραπείας: την έγκαιρη διάγνωση και κατάλληλη αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών επιπλοκών
γ) μετά την ολοκλήρωση της αντινεοπλασματικής θεραπεία: την πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση απώτερων καρδιαγγειακών επιπλοκών
— ΚΑΡΔΙΟ-ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ
Ο ρόλος των νεότερων υπερηχογραφικών τεχνικών
Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η τακτική παρακολούθηση των ογκολογικών ασθενών με διαθωρακικό υπερηχογράφημα (triplex) καρδιάς κατά την διάρκεια χορήγησης κύκλων χημειοθεραπείας. Η χρήση νεότερων υπερηχογραφικών τεχνικών – και συγκεκριμένα η μέτρησης της ολικής επιμήκους παραμόρφωσης (strain) της αριστερής κοιλίας με τη μέθοδο της ανίχνευσης ηχωγενών ψηφίδων (speckle tracking) – προσφέρει τη δυνατότητα για έγκαιρη διάγνωση της υποκλινικής καρδιακής δυσλειτουργίας σε πολύ αρχικά στάδια (πριν δηλαδή την πρόκληση καρδιακής ανεπάρκειας). Αυτή η πρώιμη διάγνωση της καρδιοτοξικότητας μέσω των νεότερων υπερηχογραφικών τεχνικών επιτρέπει την έγκαιρη χορήγηση καρδιοπροστατευτικής φαρμακευτικής αγωγής, η οποία με τη σειρά της μπορεί να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας. Για αυτόν το λόγο, οι κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Ηχωκαρδιογραφίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης Καρδιαγγειακής Απεικόνισης προτείνουν την μέτρηση της ολικής επιμήκους παραμόρφωσης της αριστερής κοιλίας για την παρακολούθηση ασθενών που λαμβάνουν καρδιοτοξικά σχήματα χημειοθεραπείας. Το ιατρείο είναι εξοπλισμένο με υπερηχοκαρδιογράφο τελευταίας τεχνολογίας (VIVID S60N Ultra Edition v.204, GE Healthcare), με δυνατότητα μέτρησης της ολικής επιμήκους παραμόρφωσης της αριστερής κοιλίας. Επιπλέον, ο ιατρός έχει λάβει ειδική 6μηνη μετεκπαίδευση στις νεότερες υπερηχογραφικές τεχνικές στο «Λαϊκό» Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών.
— ΚΑΡΔΙΟ-ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ
Ο ρόλος των νεότερων υπερηχογραφικών τεχνικών
Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η τακτική παρακολούθηση των ογκολογικών ασθενών με διαθωρακικό υπερηχογράφημα (triplex) καρδιάς κατά την διάρκεια χορήγησης κύκλων χημειοθεραπείας.
Η χρήση νεότερων υπερηχογραφικών τεχνικών – και συγκεκριμένα η μέτρησης της ολικής επιμήκους παραμόρφωσης (strain) της αριστερής κοιλίας με τη μέθοδο της ανίχνευσης ηχωγενών ψηφίδων (speckle tracking) – προσφέρει τη δυνατότητα για έγκαιρη διάγνωση της υποκλινικής καρδιακής δυσλειτουργίας σε πολύ αρχικά στάδια (πριν δηλαδή την πρόκληση καρδιακής ανεπάρκειας). Αυτή η πρώιμη διάγνωση της καρδιοτοξικότητας μέσω των νεότερων υπερηχογραφικών τεχνικών επιτρέπει την έγκαιρη χορήγηση καρδιοπροστατευτικής φαρμακευτικής αγωγής, η οποία με τη σειρά της μπορεί να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας. Για αυτόν το λόγο, οι κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Ηχωκαρδιογραφίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης Καρδιαγγειακής Απεικόνισης προτείνουν την μέτρηση της ολικής επιμήκους παραμόρφωσης της αριστερής κοιλίας για την παρακολούθηση ασθενών που λαμβάνουν καρδιοτοξικά σχήματα χημειοθεραπείας. Το ιατρείο είναι εξοπλισμένο με υπερηχοκαρδιογράφο τελευταίας τεχνολογίας (VIVID S60N Ultra Edition v.204, GE Healthcare), με δυνατότητα μέτρησης της ολικής επιμήκους παραμόρφωσης της αριστερής κοιλίας. Επιπλέον, ο ιατρός έχει λάβει ειδική 6μηνη μετεκπαίδευση στις νεότερες υπερηχογραφικές τεχνικές στο «Λαϊκό» Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών.
